یکی از دستگاههای الکتریکی که در دو دهه اخیر به یکی از پرکاربردترین لوازم برقی خانگی بدل شده، دستگاه محافظ برق است. واژه ترانس اتوماتیک و استابلایزر هنوز جایگاه خود را آنطور که باید در این میان پیدا نکرده است و در این مقاله بر آنیم تا تفاوت و فرق محافظ برق و استابلایزر ولتاژ را بررسی کنیم. بسیار شنیده‌ایم که کاربران خانگی پس از خرابی لوازم برقی خود به بهانه سوختن و آسیب دیدن در اثر نوسانات ولتاژ برق هیچ‌گونه خدماتی از سازندگان یا فروشندگان دریافت نکرده‌اند و از بیم گزیده نشدن دوباره، سر راه هریک از تجهیزات، یک عدد محافظ برق هم قرار می‌دهند تا از گزند نوسانات فراوان ولتاژ برق شهر در امان بمانند. اما آیا این جوابگوست؟
ولتاژ مناسب و استاندارد چقدر است؟
بر پایه استاندارد، همه لوازم برقی می‌بایست ۱۰ درصد افت ولتاژ و ۸ درصد افزایش ولتاژ را بپذیرند و نوسان در این بازه به کارکرد درست آنها خدشه نزند؛ اینجاست که تفاوت استابلایزر و محافظ برق بیشتر نمایان خواهد شد. بنابراین با درنظرگرفتن ولتاژ شبکه برابر ۲۲۰ ولت، همه لوازم برقی در بازه ۱۹۸ تا ۲۳۷٫۶ ولت می‌بایست کار کنند. در خارج از این بازه می‌بایست ولتاژ برق قطع شود و به مصرف‌کننده نرسد.
محافظ برق کار استابلایزر را انجام میدهد؟
سوال اصلی این است که آیا محافظ برق خوب وجود دارد؟ در یک محافظ برق خوب چنانچه ولتاژ از ۱۹۸ ولت کمتر شد، محافظ می‌بایست برق را قطع کند. اما با نگاه به ویژگی‌های فنی محافظ های برق موجود در بازار و البته استاندارد!، درمیابیم که همه آنها برق بالای ۱۷۵ تا ۱۸۵ ولت را مناسب شناخته و آن را وصل می‌کنند. سرانجام کارکردن لوازم برقی با ولتاژ ۱۸۵ ولت عارضه آشنای نیم‌سوز شدن یا سوختن موتور یخچال و کولر است. متاسفانه بسیاری از ما گناه آن را بر گردن سازنده زحمتکش داخلی می‌اندازیم که کالای بی‌کیفیت ساخته است. اجازه دهید بیشتر در مورد فرق ها و تفاوت استابلایزر و محافظ برق ولتاژ صحبت کنیم:
در روزهای زیادی از سال به ویژه در تابستان، ولتاژ برق شهر در بسیاری از محله‌ها در شهرهای گوناگون، برای چندین ساعت به زیر ۱۹۵ ولت می‌رسد. در این شرایط محافظ‌های خوب برق خروجی را قطع می‌کنند. اما با این کار کاربران را خسته و کلافه می‌کنند. از اینکه یکسره قطع هستند، بی کیفیت و خراب انگاشته شده و راهی سطل آشغال می‌شوند. از آن سو محافظ های همیشه وصل و بی‌تاثیر جای آنها را سر راه برق تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی پر می‌کنند. پس محافظ برق خوب وجود ندارد.
مزیت و تفاوت استابلایزر با محافظ برق ولتاژ
برخلاف محافظ برق که تقریبا هر سطح ولتاژی را به لوازم برقی وصل می‌کند، ترانس‌های اتوماتیک و استابلایزر ها نظارت دقیق و پیوسته‌ای بر سطح ولتاژ خروجی دارند و هرگونه نوسان ولتاژ را جبران می‌کنند. کاهش بیش‌از‌حد ولتاژ به کمک ترانسفورماتور اصلاح شده و ولتاژ لوازم برقی متصل به دستگاه همواره در بازه مناسب می‌ماند. در نتیجه عمر مفید و راندمان لوازم برقی افزایش چشمگیر می‌یابد. از سویی از گزند آسیب‌های برآمده از اغتشاشات ولتاژ برق شهر در امان می‌مانند.
با قرار دادن یک دستگاه ترانس اتوماتیک و یا استابلایزر سر راه برق ورودی لوازم خانگی، هر ولتاژی به ولتاژ مناسب دستگاه تبدیل شده و کارآیی مطلوب آنها برای یک عمر تضمین می‌شود.
برای آشنایی و درک بهتر تفاوت استابلایزر و محافظ برق، مقالات زیر را مطالعه کنید: